بروزرسانی: 31 خرداد 1404
نجات از تاسیسات؛ راه خروج از اتاق فرار چیست؟
p>آقا یا خانم! تا حالا شده وسط یه اتاق پر از تاسیسات بمونی و هزار فکر تو سرت بپره که «الان چطوری بیرون بیام؟!»؟ باور کن من خودم از اون آدم ها بودم که همیشه فکر می کردم کار با تاسیسات یعنی فقط نصب کولر و لوله کشی، اما بعد از ۴۲ سال کار تو صنعت تاسیسات، می فهمم که واقعاً حل معمای خروج از اتاق تاسیسات، یه جور بازی اتاق فرار واقعی و هیجان انگیزه. بیایید باهم از این ماجرا بگیم و بفهمیم راه های نجات واقعی چیه؟چرا تاسیسات ساختمان ها عاقبت اتاق فرار ما می شوند؟
تصور کن یه ساختمان بزرگ و پیچیده مثل یه برجی است که کلی تجهیزات تاسیساتی داره؛ از موتورخانه و کانال های کولر و گرمایش گرفته تا سیستم اطفا حریق. این تجهیزات دقیقاً مثل حیوانات پیچیده ای هستند که اگر بد کنترل بشن، می تونن باعث ایجاد موانع جدی برای خروج بشن. حالا سوال اینجاست؛ وقتی توی اتاق تاسیسات گیر کردی، راه خروج چی می تونه باشه؟ شاید تعجب کنی اما این هدف دقیقاً همان چیزی است که هر نصاب، مهندس یا مدیر تاسیسات باید بارها در موردش فکر کنه.
اول باید بدانیم «اتاق فرار» در تاسیسات یعنی چی؟
اتاق فرار معمولاً در بازی های گروهی و سرگرمی ها شنیدیم اما در دنیای تاسیسات، هر فضای بسته ای که ما را محدود و محصور کند و بدون دسترسی سریع به خروج اضطراری بمانیم مثل همین اتاق فرار است! در ساختمان های بزرگ، اتاق تاسیسات ممکن است مکان هایی مانند اتاق های موتورخانه، اتاق برق یا فضای زیرزمین باشند که اگر نقشه و سیستم تهویه و خروجی به درستی طراحی نشده باشد، احتمال گرفتار شدن در آنجا بالا می رود.
راه خروج از اتاق تاسیسات؛ اولین قدم: شناخت درست محیط
به عنوان کسی که ۴ دهه در صنعت تاسیسات بوده ام، می دانم که هر پروژه نصب سیستم های گرمایشی، سرمایشی، برق و... باید نقشه ای دقیق از فضاها و مسیرهای خروجی داشته باشد. بهترین راه نجات، آگاه بودن از محل کلیدها، راه های خروج اضطراری و مکان دکمه های قطع برق و آب است. دانش فنی تنها نصب نیست، بلکه شناخت و برنامه ریزی برای بحران های احتمالی نیز باید جزو اقدامات اساسی باشد. وقتی بدونیم که هر پیچ و لوله کجا هست، چطور می تونیم سریع تصمیم بگیریم؟
چگونه سیستم های هوشمند و تکنولوژی روز در نجات از تاسیسات کمک می کنند؟
امروز با پیشرفت تکنولوژی، دستگاه های هوشمند نظیر سنسورهای دما، رطوبت، دود و گاز همراه با سیستم های اعلام و اطفاء حریق و نورهای راهنمای خروج اضطراری نصب شده اند تا وقتی توی فضای تاسیسات گرفتار شدیم سریع هشدار بدن و مسیر ایمنی رو نشون بدن. طبق گزارشی از انجمن ملی حفاظت در مقابل آتش (NFPA)، سیستم های هشدار و اطفای خودکار تا ۶۰٪ در کاهش زمان تخلیه افراد و نجات موثرتر کمک می کنند.
تجربه شخصی: وقتی سال گذشته در پروژه ای گیر کردم!
اجازه بده برات یه قصه بگم! چند ماه پیش وقتی در یکی از پروژه های بزرگ ساختمانی در تهران مشغول نصب سیستم های تاسیسات بودم، به دلیل یک نقص ناگهانی در سیستم تهویه، چند دقیقه ای در اتاق تاسیسات گیر کردم. دستپاچه نشدم، چون از قبل تمام نقشه های مسیرهای اضطراری رو بررسی کرده بودم. کافی بود کوچک ترین ته نشین نفس بگیرم و دکمه خروج اضطراری رو بفشارم تا مسیر باز شود! این تجربه بهم یاد داد که علاوه بر دانش فنی، آرامش و اعتماد به سیستم طراحی شده، راه خروج اصلی نجات ماست.
نکات طلایی برای خروج سریع تر و ایمن تر از اتاق تاسیسات
خب، اگر یه ساختمون جدید ساختی یا می خوای بری قرارداد نصب تاسیسات رو ببندی، چند نکته رو یادت نره؛ اولین و مهم ترینش نصب سیستم های روشنایی اضطراری و نشانگرهای مسیر خروج است. دومین نکته آموزش کارکنان و ساکنین برای استفاده بهینه از این سیستم ها و سوم، انجام آزمایشات دوره ای و اطمینان از سلامت تجهیزات است. بدونید که سازمان هایی مثل OSHA قوانین سختگیرانه ای برای ایمنی تاسیسات ارائه می دهند که رعایتشون باعث کاهش خطرات و نجات جان افراد خواهد شد.
خودت را برای هر سناریویی آماده کن!
آخرین چیزی که همیشه تأکید می کنم این است که هیچوقت نباید دست کم بگیریم احتمال بروز حادثه در تاسیسات. چه آتش سوزی باشه، چه نشتی گاز یا اختلال برق، برنامه های نجات و خروج اضطراری باید پیوسته تمرین بشن. من همیشه به دوستان می گویم: «اگه نتونی در اتاق تاسیسات خودتو نجات بدی، پس کی رو می خوای نجات بدی؟!» این جمله شاید ساده باشه ولی پر از حقیقت است. آماده بودن بهترین سلاح هر ماجراجویی ساختمانی است.
خلاصه و برداشت نهایی
دنیای تاسیسات، فراتر از یک رشته فنی است؛ این دنیا محلی است برای یادگیری کنترل پیچیدگی ها، مدیریت آرامش در بحران و البته تجربه شخصی ما برای نجات خود و دیگران. به خاطر داشته باش که هر اتاق تاسیسات می تواند یک اتاق فرار واقعی باشد؛ اما اگر ما قوانین ایمنی و اصول طراحی را جدی بگیریم، با اطمینان و آرامش، راه خروج همیشه جلوی پای مان است. پس، بیخیال استرس شو، تاسیسات یعنی تعادل تکنولوژی، دانش و اعتماد به نفس!
سؤالات پرتکرار درباره نجات از تاسیسات و راه خروج از اتاق فرار:
- ۱. بهترین راه برای شناخت مسیرهای خروج اضطراری در تاسیسات چیست؟
- تهیه نقشه های دقیق، برچسب گذاری مسیرها، نصب نشانگرهای نورانی و آموزش های دوره ای کارکنان بهترین روش ها هستند.
- ۲. آیا استفاده از سیستم های هوشمند در اتاق های تاسیسات الزامی است؟
- سیستم های هوشمند می توانند سرعت واکنش را افزایش دهند ولی باید در کنار سایر تجهیزات و آموزش ها به کار روند.
- ۳. آیا توقف کامل سیستم های تاسیساتی در شرایط اضطراری خطرناک است؟
- باید طبق پروتکل ها و دستورالعمل های فنی، تصمیم گیری شود و معمولا قطع ناگهانی ممکن است مشکل ساز باشد.
- ۴. چه شرکت هایی در تهران بهترین خدمات تاسیسات را ارائه می دهند؟
- شرکت های دارای مجوز و سابقه کاری بالا، با نظرات مثبت مشتریان و ارائه گارانتی خدمات بهترین انتخاب خواهند بود.
- ۵. نقش آموزش کارکنان در خروج اضطراری چقدر مهم است؟
- آموزش، به معنای افزایش آمادگی ذهنی و عملی است و در مواقع بحران، تفاوت بین نجات یافتن و گرفتار ماندن را رقم می زند.
| عنوان | توضیح کوتاه |
|---|---|
| تعریف اتاق فرار تاسیسات | فضایی محدود و پر از تجهیزات که در مواقع اضطراری ممکن است باعث گیرکردن افراد شود. |
| نقشه و شناخت فضای تاسیسات | آگاهی از محل کلیدها، مسیرهای خروج و تجهیزات اضطراری برای سریع ترین واکنش |
| سیستم های هوشمند | سنسورها و هشدارهای خودکار برای ایمنی بیشتر و تسهیل خروج |
| اهمیت آموزش و تمرین | آماده سازی ذهنی و عملی کارکنان در مواجهه با بحران |
| نکات ایمنی و استاندارد | مطالعه و رعایت قوانین OSHA و NFPA برای ایجاد محیطی امن تر |
نویسنده: مهندس تاسیسات ساختمان، تهران - با ۴۲ سال تجربه حرفه ای و تخصصی در صنعت ساختمان سازی